دکتر محمد آذربایجانی

خشخاش
بوته ‏اى است یكساله كه در مناطق معتدل می‏ روید. رشد سالانه این گیاه به ارتفاعى معادل ۱۱۰-۷۰ سانتیمتر می‏رسد. در اواسط بهار، بعد از این كه گلهاى رنگارنگ ان كم‏ كم شروع به ریختن می‏ كند، از میان گلها كپسول ظاهر می ‏شود كه به آن گرز خشخاش می‏ گویند. این گرزها در اواخر بهار و اوائل تابستان داراى پوست سبزى است كه به زردى مى ‏گراید.البته، قبل از این كه میوه گیاه خشك و زرد شود به روش خاص مبادرت به تیغ زدن آن می‏ نمایند. این كار به وسیله افرادى كه تجربه خاصى در تیغ زدن دارند، انجام می‏شود. آنان در ساعات اولیه شب با تیغهاى مخصوص و با ایجاد چندین شیار افقى و یا عمودى و یا مورب بر روى گرزها مبادرت به تیغ زدن می‏نمایند. صبح روز بعد، شیره سفید رنگى از محل شكافهاى گرز به بیرون ترشح می‏كند و در مجاورت هوا به صمغ قهوه‏اى رنگ تبدیل گردیده در پیاله مخصوص جمع‏ آورى و براى تریاك مالى آماده و به صورت لول روانه بازار قاچاق می ‏شود

تریاک
قدیمى ‏ترین و مشهورترین ماده مخدر است كه از گیاه خشخاش به دست می‏ آید. این گیاه حدود ۲۵۰۰ ســــال قبل در منطقه مدیترانه كشت مى ‏شده است. سابقه این گیاه را تا ۵۰۰۰ سال قـــــــبــل هم ذكر می ‏كنند. از آثارى كه از سومریها باقـــى مانده اســــت، چــنین بــر می ‏آید، آنها این ماده را استعمال می ‏كرده اند و با آن گیاه شادى بخش می ‏گفتند. در نوشته‏ هاى هومر از تریاك نام برده شده است.

شكل ظاهرى :
تریاك شیره منعقد شده تخمدان كال بوته خشخاش است كه از نظر علمى به پاپاور معروف است. تریاك آماده مصرف، ماده ‏اى است خمیرى به رنگ قهوه‏اى كه بر حسب نوع و منطقه كشت خشخاش و آب و هواى منطقه پرورش از قهوه‏اى روشن تا تیره وجود دارد نامهاى دیگر آن افیون، اپیوم و تریاق می‏ باشد.

الكالویید :
تریاك داراى تركیبات بسیارى است كه تاكنون ۲۵ نوع موثر آن شناخته شده است. مهمترین آلكالوییدهاى تریاك عبارتند از مرفین، ناركوتین، پاپاورین، تبائین، كدئین و نارسئین.

نحوه مصرف :
- تدخین به وسیله وافور و یا با وسیلى مانند آن مثل قلیان، قلقلی، سیخ و سنگ
- استفاده به صورت قرص
- حل كردن در آب یا چاى و نوشیدن آن

عوارض :
- مغز: وابستگى (اعتیاد)، بی‏خوابى هنگام شب، خواب الودگى در طى روز
- تغییرات شخصیتی :
۱-كاهش علائق و انگیزه‏ها
۲-كاهش احساس مسئولیت
۳-كاهش توجه به تحصیل، شغل و خانواده
۴-افسردگى و بی قراری، پرخاشگری، اغماء به دنبال مصرف زیاد
- گوارش: تهوع و استفراغ، كاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا، كاهش فعالیت روده ‏ها و یبوست مزمن، بی‏ اشتهایى و كاهش وزن، سوء تغذیه، خشكى دهان، اختلال در كبد
- پوست: خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگى لبها، كهیر
- بیضه و تخمدان: كاهش توان و میل جنسی، بهم خوردن دوره ‏هاى قاعدگى در زنان
- تضعیف دفاع بدن علیه بیماریها: بی ‏حسى و عدم تعادل بدنی‏، عفونت ریه، یست تنفسى به دنبال مصرف زیاد، انقباض مردمك چشم

شیره تریاک
پس از تیغ زدن گرز خشخاش، ماده ‏اى شیرى رنگ از آن خارج می ‏شود كه به آن شیره تریاك گویند. این شیره در مجاورت هوا تیره شده به رنگ قهوه ‏اى تبدیل می ‏گردد.

مرفین
مرفین از كلمه مورفئوس خداى رویایى یونان باستان مشتق شده است و یكى از اجزاى اصلى و اساسى تریاك است كه به طور متوسط از هر ۱۰ كیلوگرم تریاك یك كیلوگرم مرفین تهیه می‏شود. رنگ آن به صورت كرم روشن و گاهى اوقات به رنگ آرد نخودچى و مزه آن تلخ است. ذرات آن در زیر ذره‏ بین شبیه كریستال هاى سوزنى است.از نظر دارویی، ضد درد بوده، با اثرات رخوت ‏زیى كه بر روى مغز دارد، باعث كنترل دردهاى شدید می‏ شود و به همین خاطر مصرف مجاز آن فقط در بیمارستانهاست.

هروئین
هروئین از كلمه هیروس یا هیرو به معنى مرد قهرمان گرفته شده است. البته این كلمه به معنى زن قهرمان، زن برجسته، زنى كه خدمات بزرگى به عالم بشریت كرده و زن ایده ‏آل نیز اطلاق می‏شود. هروئین یكى از تركیبات مرفین مى ‏باشد كه با عمل استیلاسیون بدست مى آ‏ید.ا ین ماده به رنگ سفید میل به كرم داراى طعمى تلخ و بى ‏بو است كه پس از مدتى نگهدارى بوى ترشى و سركه می‏ دهد.

نحوه پیدیش :
هروئین، قوی‏ترین و مخرب‏ترین ماده مخدر دنیا به شمار مى اید كه در سال۱۸۷۴ توسط یك دانشمند انگلیسى ساخته شد و تحقیقات بیشتر را درباره این ماده دانشمندان آلمان در سال ۱۸۹۰ تكمیل نموده و آن را به عنوان دارو معرفى نمودند. در ایران اولین لابراتور هروئین‏ سازى در سال ۱۳۳۴ توسط فردى به نام دكتر مصطفوى ایجاد گردید. وى نحوه ساخت و استخراج هروئین از تریاك را به عده‏ اى آموخت كه باعث به وجود آمدن لابراتوارهاى بیشترى در سطح كشور گردید.

نحوه استعمال :
هروئین از طریق كشیدن از راه مجارى تنفسی، تزریق داخل رگها و تزریق زیر جلدى استعمال می‏شود. مصرف هروئین از طریق مجارى تنفسی(دهان) با زرورق به این صورت است كه لبه زرورق سیگار یا هر نوع زرورق دیگر را به طرفى كه از جنس كاغذ است تا می‏ كنند و با آن یك لوله می‏سازند، سپس هروئین را كه معمولا حدود ۵ سانتى است روى سطح زرورق دیگرى می ‏ریزند و یك تكه مقواى بریده و نازك را به صورت چوب كبریت درآورده پس از آتش زدن زرورق گرفته سپس دود حاصله را از دهان استنشاق می ‏كنند.در استعمال تزریقی، ابتدا معتادان از رگهایى كه جلوى ساعد دستها نمایان است استفاده كرده، پس از آن كه مدت طولانى از تزریق نقاط مختلف دستها گذشت و دیگر این نقاط جوابگو نبود ، به ترتیب نوبت به پشت دست، ساق پا، گردن و در نهایت به بیضه‏ ها می‏رسد. تزریق در بیضه‏ ها آخرین مرحله این گونه معتادان است.

عوارض :
- مغز : وابستگی، افسردگی
- تغییرات شخصى :
۱- كاهش علائق و انگیزه ها
۲- كاهش احساس مسؤلیت
۳- كاهش توجه به تحصیل ، شغل و خانواده
- بی‏خوابى هنگام شب، خواب‏ آلودگى در طى روز، پرخاشگری، آبسه چركى مغز، عفونت مغز، بیماریهاى مختلف ناشى از مرگ بخشى از سلولهاى مغزى و نخاع به دنبال مصرف زیاد
- گوارش : تهوع و استفراغ، كاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا بى ‏اشتهایى و كاهش وزن
- كلیه : ناتوانى در تخلیه ادرار، نارسایی، عفونت كلیه
- پوست : خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگى لبها، كهیر، عفونت پوست
- ریه : انسداد ناگهانى رگهاى تغذیه كننده ریه، عفونت ریه، ایست تنفسى به دنبال مصرف زیاد
- قلب : نارسایى قلب، بهم خوردن نظم ضربان قلب، عفونت كلیه داخلى و دریچه ‏هاى قلب
- عروق و خون : سخت شدن دیواره عروق، التهاب عروق، عفونت عروق
- كبد : اشكال در كار كبد، عفونت و التهاب كبد، بیمارى مزمن كبدى
- بیضه و تخمدان : كاهش میل جنسی، كاهش توان جنسى

متادون
یک ماده مخدر مصنوعى است كه در جنگ جهانى دوم به علت كمبود مرفین براى تسكین مجروحین به وسیله آلمانى ها ساخته شد. در حقیقت متادون یك داروى برطرف‏ كننده درد است كه براى تسكین سرفه هم از آن استفاده می‏كنند. گرچه متادون خود یك ماده اعتیادآورنده قوى است ولى به عنوان یك داروى پزشكى براى ترك و معالجه معتادان به تریاك، هروئین و مرفین از آن استفاده می‏ كنند. اثرات دارویى آن تا حدى شبیه به مرفین بوده، با این تفاوت كه پس از مصرف، مدت بیشترى طول می‏كشد تا اثرات آن ظاهر شود و به مدت طولانى ‏تر در بدن باقى می ‏ماند

كدئین
یكى از مشتقات معروف تریاک است كه ۰/۲الى ۰/۸ درصد آن را تشكیل می‏دهد و به عنوان مسكن در اشكال مختلف قرص، كپسول و شربت در پزشكى كاربرد دارد. اثر كدئین در حدود اثر مرفین است و در صورتى كه زیاد مصرف شود علائمى مانند اثرات مرفین خواهد داشت. نحوه مصرف آن به صورت تزریقى و خوراكى می‏باشد.

پاپاورین
یكى از مشتقات مؤثر تریاك می‏باشد كه سفید كریستالى است و از نظر زهرآگین بودن حد وسط مرفین و كدئین است. ماده ‏اى است نشاط آور و محرك. كار عضلات صاف مثل روده را كند كرده و باعث شل شدن آنها می‏گردد. در برونشها و رگها انبساط ایجاد نموده و در آب نامحلول است و در الكل حل می‏شود.

پتیدین
این ماده هم مثل متادون از داروهاى سستی‏ زاى مصنوعى می ‏باشد كه قدرت ضد درد آن از مرفین كمتر است و عضلات بدن را سست و شل می‏ كند