خانواده تاثیر عمیقی در کودک میگذارد و شخصیت او را پیریزی میکند. اگر محیط خانواده سالم باشد کودک دارای اعتماد به نفس ، مهر و محبت و احساس مسئولیت میشود. بررسیهای متعدد نشان داده است که اگر کودک مورد توجه خانواده واقع نشود و یا از خانواده طرد شود و یا برعکس اگر بیش از حد مورد توجه و حمایت واقع شود آماده کجروی ، ناسازگاری و تجاوز به حقوق دیگران خواهد شد. کودکانی که در محیط خانه پذیرفته نشده اند .و با محرومیت عاطفی و فقدان مهر مادری روبرو بودهاند، محبت و عواطف دیگران را احساس نمیکنند و با ترک خانه و مدرسه و ناسازگاری رفتار خصمانه بروز میدهند. این افراد فاقد قدرت سازش میشوند.
حمایت بیش از اندازه و اغماض بینهایت پدر و مادر نیز سبب میشود که کودک بسیار پرتوقع و به اصطلاح لوس و نازپرورده بار آید و در نتیجه به تدریج در سازش با دیگران دچار اشکال شود. چنین فردی بهعنوان یک موجود ضد اجتماعی طعمه خوبی برای قاچاقچیان مواد مخدر و جنایتکاران به شمار میآید. برقراری رابطه صحیح پدر و مادر با کودک سبب میشود که رشد شخصیت بچه سیر طبیعی داشته باشد و از انحراف و کجروی مصون بماند. عواقب خطرناک اعتیاد ایجاب میکند که والدین از لحظه تولد ، بچه را موجودی بدانند که یاد میگیرد و رشد شخصیت او منوط به برقراری رابطه صحیح بین همه اعضا خانواده است. مواظبت مادر از کودک و ایجاد رابطه عاطفی با فرزند و رفتار خردمندانه توام با مهربانی پدر نه تنها به رشد شخصیت و متعادل شدن کودک کمک میکند، بلکه در صورت اعتیاد اتفاقی در دوره بلوغ نیز درمان را آسان میسازد
نقش خانواده ها در اعتیاد فرزندان چالش های دوران گذر از بلوغ
روابط خانوادگی با معنای وسیع عاطفی و پراحساسش از آغاز تاریخ بشریت برای اعضای جامعه امری روشن و مفهوم بوده است. فیلسوفان و محققین اجتماعی معتقدند که جامعه متشکل از خانواده ها است. براساس قدیمی ترین نوشته های اخلاقی، جامعه هنگامی نیروی خود را از دست می دهد که افراد به وظایف خانوادگی خویش عمل نکنند. مثلا کنفوسیوس اعتقاد داشت که خوشبختی و ترقی از آن جامعه ای است که افرادش به عنوان یک عضو خانواده، رفتاری صحیح و کامل داشته باشند، بدین معنی که هیچ کس از وظایف خود نسبت به فرزندانش روگردان نباشد. زیرا خانواده پایه اساسی و سازنده مهمترین ساخت اجتماع است. و وجود همه نظامهای دیگر اجتماعی بستگی به مشارکت درنظام خانوادگی دارد.
رفتار ناشی از نقشی که در خانواده آموخته می شود، نمونه و سرمشق رفتار در سایر قسمتهای جامعه خواهدبود. یکی از نتایج سودمند روانکاوی فروید این است که محققان و مردم را با تاثیر عظیمی که حوادث کودکی و زندگی خانوادگی در شخصیت انسان دارد، آشنا کرد. طبق نظریه او شخصیت کودک طی ۶ سال اول زندگی فرم اصلی خود را می یابد و روابط موجود در خانواده مثل، میزان محبت، میزان استقلال کودک درتصمیم گیریهایش و سازگاری یا عدم سازگاری والدین عواملی هستند که کودک را می سازند. باید بخاطر داشت که هر کودک از مراحل خاص رشد زیستی و عاطفی می گذرد و طی این مراحل احساسات و صفات منفی از قبیل تنفر، دشمنی، ترس، پرخاشگری، اضطراب و گناه بوجود می آید. این حالات در یک محیط خانوادگی تقلیل می یابد.
سالهای حساس زندگی
بنابراین باید گفت که سالهای اولیه زندگی، سالهای تکوین و تاثیرپذیری است. اگر در خانواده هیجانات و طغیانهای مکرر عاطفی روی دهد، رشد عاطفی کودک به آسانی متوقف می شود. کودک گرفتار این مشکل می شود که از یک طرف احتیاجات عاطفی خود را ارضا کند و از طرف دیگر خود را با مشکل محیط زندگی سازش دهد. حس وابستگی و تعلق خاطر را از دست می دهد و در مورد هدایت خویش یعنی نقش خود، هم به عنوان فرد و هم بعنوان عضو خانواده و اجتماع دچار ابهام و پشیمانی می شود. علاوه بر دوران کودکی که از بدو تولد تا ۲۱-۰۱ سالگی ادامه داشته، دوران نوجوانی و بلوغ نیز از دوره های بسیار مهم و قابل توجه زندگی است، با شروع سالهای نخستین دهه دوم زندگی، تحول شگفت انگیز بلوغ آغاز می شود، که دارای جنبه های گوناگون جسمی و روانی اجتماعی است.
خانواده ها باید اطلاعات کافی در این مورد داشته و بدانند که دورانبلوغ علاوه بر تغییراتی که در اندامها و شکل ظاهری بیرون دارد، از نظر روحی نیز دوران بی قراری ها و گرایشهای متضاد مثل افسردگیهای بی دلیل در لحظه های شادی، غرور در عین خودکم بینی ها، خودخواهی در عین نوع دوستی، معاشرت طلبی در تنهایی گزینی، کنجکاوی در عین بی تفاوتی، قدرت جویی و قدرت ستیزی، عشق ورزیدن به دنیا و پوچ انگاری آن، چشمداشت مسئولیت از دیگران در عین گریز از مسئولیت و مقررات و بسیاری دیگر از مشخصات و نوسانهای این دوره فشار و طوفانهای روحی است که البته هیچکدام از این رفتارها بی دلیل نیست، مثلا فرار از مقررات بخاطر رشد استقلال و تشخص طلبی است.
عوامل مؤثر در اعتیاد جوانان
بدین ترتیب می بینیم که از هم گسیختگی خانوادگی و عدم وجود تربیت درست، از مسایلی است که امکان دارد افراد خانواده به نحوی از نتایج آن در رنج بوده و یا بر اثر آن ناگزیر از انتخابهای مشکل اخلاقی گردند. از مسائل دیگر خانوادگی در زمینه اعتیاد، نقش اعتیاد پدر و مادر و تأثیر آن در معتاد شدن فرزندان و همچنین اثر معتادان یکی از نزدیکان بر روی جوانان یک فامیل است که بخصوص مشاهده اعتیاد والدین و همانند سازی با والدین معتاد در مراحل گوناگون رشد سبب اعتیاد جوانان یک خانواده میگردد. «علل اعتیاد در اجتماع» نقش خانواده در اعتیاد جوانان «بررسی علل اعتیاد جوانان» «بررسی عوامل خانوادگی و اجتماعی و اقتصادی مؤثر در اعتیاد افراد» «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی، و بعضی ویژگیهای شخصیتی روی نوجوانان و جوانان با سواد ۱۵ تا ۳۵ ساله» و «بررسی علل اعتیاد در ایران» نشان می دهد که خیلی از معتادان در خانواده، افراد معتاد از قبیل پدر، پدربزرگ، مادربزرگ و غیره داشته اند.
بیسواد و یا کم سواد بودن والدین نیز از مسائل خانوادگی دلایل اعتیاد است. «بازگشت مجدد معتادان به «اعتیاد» «شناخت شخصیت گروهی معتادان ایرانی بوسیله آزمون تکمیل جملات ساکن ولوی» و «نقش خانواده در اعتیاد جوانان» «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی، و بعضی ویژگیهای شخصیتی روی اعتیاد نوجوانان و جوانان با سواد ۱۵ تا ۳۵ ساله» «بررسی علل و عوارض روانی، اجتماعی» «اعتیاد در ایران»« نشان می دهد که اکثر والدین معتادان، بیسواد یا کم سواد بوده اند این عوامل و عوامل دیگر همه و همه کمبودی در نظام و نقش خانواده باقی می گذارد که بدون شک در این خانواده ها اثرات مستقیم ناهنجاریها بر روی فرزندان و خانواده ها خواهند بود.
علاوه بر وابستگی بدنی که در این دوران به مواد مخدر ایجاد می شود نباید از وابستگی روانی آن نیز غافل شد که در کنار وابستگی بدنی به شدت شکل می گیرد. تا زمانیکه مصرف کننده، علایم خوب مواد مخدر را تجربه می کند، متاسفانه اعتیاد خود را انکار کرده و هیچگونه تصمیمی برای ترک نمی گیرد. ولی روزبروز شرایط به سمتی پیش می رود که فرد فقط مواد مخدر را جهت رفع خماری و اینکه بتواند همان آدم سابق شود، استفاده می کند. و نه اینکه دیگر علایم خوب مواد مخدر را تجربه نمی کند بلکه عوارض آنرا در زندگی شخصی خود می بیند. اینجاست که بیمار ممکن است تصمیم به ترک بگیرد، ولی مردد است! درست از همین زمان است که بیمار هر روز می گوید: فقط امروز مصرف می کنم!( بر همین اساس است که گروههای معتادان گم نام معتقدند که :اگر روزی بیمار یاد بگیرد و بگوید فقط امروز مصرف نمی کنم نجات پیدا می کند! )
تعجب نکنید که این روند در زندگی اکثر قریب به اتفاق معتادان اتفاق افتاده و تقریبا یکسان است. درست به همین خاطر است که عده ای از پزشکان معتقدند که اعتیاد یک بیماری است و نیاز به درمان دارد.از زمانیکه بیمار به مرحله تصمیم گیری برای درمان می رسد. به جمع آوری اطلاعات در مورد روش های ترک اقدام می کند و ممکن است دست به خوددرمانی های متعددی بزند. استفاده از داروهای شبه مخدر، استفاده از کپسول های ترک اعتیاد به اصطلاح گیاهی دست ساز، استفاده از داروهایی که در شبکه های ماهواره ای و اینترنت در مورد آنها تبلیغ می شود و ... نمونه هایی از این دست هستند.متاسفانه در تمامی این موارد بیمار تنها مصرف موادش را با مصرف این داروها که شبه مخدر یا مخدر هستند جایگزین می کند و عملا به این داروها معتاد شده و بعد از مدتی مجددا به سمت مصرف مواد بر می گردد! یا اینکه بعداز ترک های متعدد و احتمالا افتادن مکرر در دامهای افراد سودجو، جهت درمان به کلینیک درمان سؤ مصرف مواد مراجعه می کند.پس درصد زیادی از مراجعه کنندگان به کلینیک های ترک اعتیاد را همین افراد تشکیل می دهند. البته فراموش نکنیم که خوشبختانه با افزایش آگاهی عمومی در مورد درمان اعتیاد، روز بروز به آمار مراجعینی که درمان در کلینیک ترک اعتیاد را به عنوان اولین راه اقدام به ترک انتخاب کرده اند، افزوده می شود. جای بسی خوشبختی است که کم نیستند افرادی که تنها برای مشاوره در جهت پیشگیری و اطمینان از عدم اعتیاد اعضای خانواده بصورت فردی یا خانوادگی به کلینیک های درمانی اعتیاد مراجعه می کنند.
وقتی می بینیم که: بیماران مراجعه کننده به کلینیک های درمانی اعتیاد، خسته و زخم خورده بواسطه بی مهری ها و کم لطفی های افراد سودجو، تنها به امید رهایی از این بلای خانمان سوز مراجعه می کنند!
وقتی پریشانی پدر، مادر، فرزند یا همسری را می بینیم که تمامی خوشبختی و آینده خود را در گرو درمانی می بیند که ما به عنوان کلینیک های درمانی برای بیمارشان انجام خواهیم داد!
وقتی اضطراب فرد پاکی را می بینیم که از سوی اطرافیان خود متهم به اعتیاد است و شاید تمام آینده اش در دست تشخیص درست و بجای یک پزشک درمانگر اعتیاد است!
وقتی بیماری را می بینیم که لو رفتن اعتیادش منجر به از دست رفتن کار و تمام زندگیش می شود و از تمامی دنیا تنها به یک تیم درمانگر اعتیاد اعتماد کرده است!
مهمتر از همه چیز، وقتی در تمامی زوایای زندگی یک ایرانی پای آبرو و حیثیت در میان است ! همه و همه بیانگر جایگاه حساس و ارزشمند یک کلینیک ترک اعتیاد با محیط مناسب و تیم مجرب درمانی است.یادمان باشد که اغلب بیمارانی که به خاطر درمان اعتیاد به ما مراجعه کرده اند، در خانواده جایگاه همسری، پدری یا مادری و... دارند و در جامعه ممکن است فردی کاملا فعال باشند پس حفظ جایگاه حیثیتی و اجتماعی این افراد مسئله ای است که اگر به آن فکر نکنیم بهتر است به هیچ عنوان در درمان بیماران اعتیاد دخالت نکنیم!
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس آبادی ، خیابان پارس دوم ، مجتمع مریم ، واحد 46
تلفن : 32347879 - 031
