دکتر محمد آذربایجانی

پايه و اساس يادگيريهاي موثر را راهبردها و مهارتهاي موثر مطالعه تشكيل مي دهند. زيرا فرصتي فراهم مي آورند تا به فعاليتهاي يادگيري بطور منظم و مستقل نگاه شود. با بكارگيري عادتهاي درست مطالعه مستمر با هدف - بياموزم تا هوشمندانه تر كار كنم مي توان مثل يك دانشجوي موفق شد و در كارها ی یادگیری موفقترعمل نمود.

آموختن را بياموزيم
يادگيري يك امر كاملاً شخصي است. زيرا براي هر شخصي در هر موقعيتي كه باشد يك روش يا مهارت خاص همگاني وجود ندارد. بنابراين آموزش راهبردهاي يادگيري يعني آموزش شناخت دانسته ها و نادانسته ها و آموزش اينكه چه كار كنيم. كسب اين مهارت ها و راهبردهاي يادگيري شما را قادر خواهد ساخت تا :
بتوانيد تا خودتان را بيش از پيش مسئول يادگيريهاي خودتان سازيد.
به خود اجازه دهيد زمان خود را موثرتر براي يادگيري و كار آموختن صرف كنيد.
براي هر تكليف درسي و موضوع كلاسي از روش ناب و بهترين كمك بگيريد.
ياد بگيريد دانش و مهارتهايي را كه به شما چگونگي شروع ، ادامه و اتمام فعاليتهاي مطالعاتي نشان مي دهند.
به انواع منابع موضوعات و محتواهاي يادگيري دسترسي داشته باشيد.
به خود باوري لازم برسيد اما به موقع از اشخاص مناسب راهنمائي بگيريد.

1- خود را بشناسيد.
آغاز كنيد كار يادگيري را با بررسي نقاط ضعف و قوت خود در خصوص مهارتهاي مطالعه در دانشگاه كه عبارتند از: مهارت خواندن ، نوشتن ، گوش دادن ، رياضي . عادتهاي مطالعه خود را بازنگري كنيد مثل عادت به يادداشت برداري، گوش دادن سر كلاس، تمركز، مديريت زمان، الويت بندي مطالب سپس ، سليقه اي را كه براي يادگيري خود ترجيح مي دهيد شناسايي كنيد.

عوامل زيادي يادگيري را كيفيت مي دهند، اما شما بايد پيدا كنيد كدام بيشترين نتيجه و اثر را براي شخص شما داشته است آيا شما با خواندن، نگاه كردن، گوش دادن يا انجام مثال و تمرين بهترين يادگيري را خواهيد داشت؟ ضمناً بايد در هر كلاس روش آموزش استاد را هم كشف كنيد تا بتوانيد با سليقه يادگيري خودتان آنرا وفق دهيد تابهترين كارايي را پيدا كنيد.

علاوه بر اين، در چه زماني (صبحگاه يا شامگاه بهترين يادگيري را داريد؟) يا در چه مكاني (اتاق پر نور و صدا يا كم نور و خاموش بهترين تمركز را داريد؟ ) در اين صورت است كه شما در بهترين وضعيت و آماده براي يادگيري خواهيد بود.

2- زمان و عمر خود را مديريت كنيد.
گام اول در يادگيري اين مهارت يعني تسلط بر عمر و مديريت وقت خود اين است كه اهداف خود را در زندگي مشخص كرده الويت هاي پلكاني رسيدن به آنها را ترسيم نمائيد.

شما چگونگي استفاده از وقت خود را تحليل و موشكافي كنيد. اگر وقت خود را صرف الويت هاي طبقه بندي شدة خود نمي كنيد بايد سريع اقدام به تنظيم الويت هاي پلكاني و زمان بندي ها كنيد و گرنه هرگز به اهداف مورد نظر خود نمي رسيد. اگر دانشگاه ، يادگيريها و بهترين معدل الويت شما باشند پس خود را مجبور كنيد تا از يك برنامه زمان بندي شده اي پيروي كنيد كه بيشترين زمان را براي حضور در كلاس و مطالعه اي پس از كلاس برايتان فراهم كند.

3- تمركز حواس خود را بهبود بخشيد.
استراتژي شما به عنوان يك دانشجوي برتر اين نيست كه بيشتر از ديگر دانشجويان مطالعه مي كنيد بلكه اين است كه از وقت مطالعاتي خود در كلاس يا منزل بهترين استفاده موثر را مي بريد.
تمرين كنيد تمام حواستان را روي موضوع يا كاري كه فعلاً در دست يادگيري داريد متمركز كنيد تمركز كنيد وقتي در كلاس هستيد يا آماده ايد تا مطالعه كنيد تمام توجهتان را روي موضوع نگهداريد. يادتان باشد عامل اصلي و كليدي براي يادآوري مطالب آموخته شده اين است كه چقدر عالي ياد گرفته باشيد نه اينكه چقدر سريع تر آموخته باشيد. شما بايد قبلا از فراموش كردن چيزي آنرا به خاطر سپرده باشيد.

4- تعريف و مفهوم مطالعه را بدانيد و راه انجام آنرا پيدا كنيد.
يادگيري و مطالعه خيلي بيشتر از اين است كه به كلاس دانشگاه رفته و درس را بخوانيد و به تكاليف عمل كنيد، يادگيري يك سيكل چهار بخشي است

1- پيش خواني
2- كلاس
3- مرور
4- مطالعه و تمرين
و تنها وقتي كه اين چهار بخش را عادت روزانه خود در دوران دانشجويي سازيد مي توانيد در وقت كم مطالب زيادي را با كمترين استرسها بياموزيد.

5- براي خودتان لغت نامه انديشمند تدوين كنيد.
در ادبيات انگليسي يا فارسي واژه هاي فراواني هست كه معاني و ايده و موضوعات خاصي را تداعي مي كنند، توانمندي شما در فهم و بيان اين معاني براي ارتباطات شما با ديگران جهت اشتغال و تبادل ايده ها، اطلاعات و احساسات خود بسيار مهم است.
جهت تدوين اين واژه نامه بايد به لغات جديد خود و ديگران حساس باشيد و يك استراتژي كشف معاني و بكارگيري لغات در فرايند يادگيري معاني متون براي خود دست و پا كنيد.

6- يك مطالعه گر فعال بشويد.
آيا به خاطر داريد تا به حال در موقع بازي یا ورزش تنيس يا ديدن فيلم تلويزيوني خوابتان برده باشد؟ احتمالاً خير ! اما در مورد مطالعه چطور؟ قوياً بله ! به نظر شما علت چيست؟ وقتي شما بطور فعال درگير فكري و فيزيكي با مطلب مورد مطالعه خود هستید که حضور فكري فعال در فرايند يادگيري داشته باشيد نه اینکه بعنوان يك رهگذر غير فعال به مطلب نگاه کنید. هميشه سعي كنيد قبل از مطالعه متن درسي اول نگاه اجمالي داشته باشيد و حتماً اهداف مشخصي براي خواندن هر موضوع پيدا كنيد. سپس طوري مطالعه كنيد تا به اهداف خود برسيد و به همه سئوالات خود از موضوع مورد نظر پاسخ بدهيد. گاهي با خود آزمونی میزان درک خود رااز متن خوانده شده وميزان فعال شدن فكري و فيزيكي خود را در حين مطالعه بالاتر ببريد.

7- يك نويسنده فعال بشويد.
اگر مي خواهيد نويسنده اي بشويد كه بيانگر واقعي و درست ايده هايتان باشد شما نه تنها نياز به مهارت نويسندگي داريد بلكه بايد تمركز، تفكر تجليلي و درگير فعال مطلب باشيد. فقط در صورتي كه با موضوع مأنوس باشيد مي توانيد شفاف مكاتبه شده كنيد.

صفات متن مكتوب شما بايد شامل بخشهاي زير باشد.
هدف
ايده يا تز كنترل كننده مطلب
بسط و توسعه منظم ايده خودتان با جزئيات حمايت كننده اصلي و فرعي
يك نتيجه گيري عقلي و منطقي

8- صاحب مهارتهاي گوش دادن فعال و يادداشت برداري كليدي بشويد.
گوش دادن موثر به استاد و انتخاب نكات كليدي و مهم براي يادداشت دو مهارت مهمي است كه بايد قبل از نوشتن نكات با ارزش مطالعاتي در دفترچه يادداشت خودتان كسب كنيد. يادتان بماند كه حضور فعال در كلاس كليد موفقيت شماست.
نيازهاي شما براي يادداشت برداري موثر و مفيد
براي كلاس از قبل آماده باشيد (با پيش خواني موضوع)
يك شنونده فعال بشويد.
مطالب كليدي و اصلي را از مطالب فرعي تفكيك كنيد.
از يك سيستم و نظام يادداشت برداري ثابت استفاده كنيد.
حضور فعال روزانه در كلاس پيدا كنيد.
گاهي يادداشتها را مرور كنيد.

9- بدانيد چگونه براي امتحانات مطالعه كنيد و چگونه به سئوالات امتحاني پاسخ بدهيد.
امتحانات تنها راه اثبات شما به استاد است كه مطلب را چگونه آموخته ايد آماده شدن براي امتحان درك و فهم شما ! از موضوع درسي بالاتر مي برد و استرس شما را كاهش و نمرات و معدلتان را بالاتر مي برد. تا مي توانيد درباره هر امتحاني اطلاعات راه رفتگان را بگيريد. مطالب درسي را مرور چندگانه نموده طي يك دورة زماني منظم درس بگيريد و تمرين كنيدو شب قبل از امتحان فقط نكات مهم را مرور كنيد. در امتحان سرعت و نظم خود را تنظيم كنيد و هميشه برگه امتحاني نمره داده شده خود را با استادتان بررسي كنيد.

10- در هر واحد درسي ترم خبره بشويد.
شما نمي توانيد رايگان و بدون هزينه صاحب چيزي بشويد، اما مي توانيد هزينه كنيد ولي صاحب چيزي نشويد و اين وقتي است كه تنها در طول ترم نگران هزينه واحدهاي پرداختي يا درآمد آينده خودباشيد.
يادگيري حقيقي اين نيست كه درسهاي جمع شده را به يك باره در شب امتحان و تند تند بخوانيد بلكه هوشمندانه يادگيري داشتن اين است كه خود را وارد دنياي علمي كنيد و توانمنديهاي خود را براي ارتباط با علما و دانشمندان افزايش دهيد.
استادان دانشگاه فقط صحنه ساز يادگيري شما هستند اما بازيگر اصلي افزايش اطلاعات علمي خودتان هستيد.

« موفق بودن شما آرزوي ماست » مترجم : سلمان آذربایجانی - اردیبهشت 1387